اسماء حُسنی یا نامهای نیکوی خداوند نام‌هایی هستند که در اسلام برای الله به کار رفته‌است. غالباً شمار این نام‌ها را ۹۹ نام دانسته‌اند که بیشتر آن در قرآن آمده است، ولی برخی دیگر براین باورند شمار آنها بیشتر است.
نامهای خدا در قرآن مجموعه‌ای از بیش از ۲۰۰ نام خداوند است که در قرآن ذکر شده‌اند و اصطلاحاً، ۹۹ تای آن «(به عربی: اسماء الحسنی)» یا نامهای نیکوی خداوند خوانده می‌شوند. هر چند که تعداد نامهای خدا، شامل صفت‌ها و کلمه‌های مرکب، در قرآن و سنت از ۹۹ عدد خیلی بیشتر هستند، ولی مسلمانان اعتقاد دارند که گروه برگزیده‌ای از نام‌ها (نامهای نیکو)، تعدادشان ۹۹ عدد است.۱
از میان این ۹۹ نام، ۸۵ تای آن مستقیماً در قرآن ذکر شده است . اما تعدادی از این نام‌ها مستقیماً در قرآن وجود ندارد و یا مصدری از آن به کار گرفته شده باشد و یا به شکل غیر مستقیم به صفتی اشاره شده باشد . بعضی از محققان با رجوع به احادیث تا ۲۰۰ مورد از این نام‌ها را یافته‌اند.
اسماء حسنی
اسماء حُسنی را به ۳ گروه بخش کرده‌اند:
اسماء جمالی (۵۵ نام) برای کسب رحمت و روزی به کار می‌روند.
اسماء جلالی (۲۲ نام) برای ایجاد عداوت و از میان بردن حریف به کار می‌آیند.
اسماء مشترک (۲۲ نام) بسته به نیت، خاصیت هر دو گروه قبلی را دارند.۲
اعتقاد بر این است که یکی از اسامی خدا که بر کسی دانسته نیست اسم اعظم است. و با بر زبان آوردن آن هر خواستهٔ گوینده برآورده خواهد شد.
فهرست نامهای نیکوی خداوند
نوشتار اصلی: نامهای نیکوی خداوند
در احادیث از امام صادق روایت شده است :
«حق تعالی را نَود و نُه اسم می‌باشد که اگر کسی آنها را بر شمارد، وارد بهشت می‌شود و آن اسامی از این قرار است: الله، الإله، الواحد، الأحد، الصّمد، الأوّل، الآخر، السّمیع، البصیر، القدیر، القاهر، العلی، الأعلی، الباقی، البدیع، الباریء، الأکرم، الظّاهر، الباطن، الحی، الحکیم، العلیم، الحلیم، الحفیظ، الحقّ، الحسیب، الحمید، الحَفِی، الرّبّ، الرّحمن، الرّحیم، الذّاری، الرّازق، الرّقیب، الرّؤوف، الرّائی، السّلام، المؤمن، المهیمن، العزیز، الجبّار، المتکبّر، السید، السبوح، الشهید، الصّادق، الصانع، الطّاهر، العدل، العَفُوّ، الغفور، الغنی، الغیاث، الفاطر، الفرد، الفتّاح، الفالق، القدیم، الملک، القدّوس، القوی، القریب، القیوم، القابض، الباسط، قاضی الحاجات، المجید، المولی، المنّان، المحیط، المبین، المقیت، المصوّر، الکریم، الکبیر، الکافی، کاشف الضّر، الوتر، النّور، الوهاب، النّاصر، الواسع، الودود، الهادی، الوفی، الوکیل، الوارث، البرّ، الباعث، التّواب، الجلیل، الجواد، الخبیر، الخالق، خیر النّاصرین، الدّیان، الشکور، العظیم، اللطیف، الشافی.»۳۴
تعداد اسما
اسمای الهی در نود و نه اسم مذکور منحصر نیست، بلکه برای خداوند نامهای زیادی در روایاتی از بزرگان شیعه و سنی و اهل تصوف ذکر گردیده است. در برخی موارد تا هزار و یک اسم مقدّس ذکر شده و در برخی دیگر چهار هزار اسم مبارک است.۵
اشاره به وجود نامهای نیکو در قرآن
در آیات زیر به وجود نامهای نیکو برای خداوند اشاره شده است:۶
قرآن سوره طه - آیه ۸: الله لا اله الّا هو له الاسماء الحسنی
ترجمه: او خداییست که نیست جز او خدایی، همان‌که دارای نامهای نیکوست
قرآن سوره اعراف - آیه ۱۸۰: و لله الاسماء الحسنی فدعوه بها
ترجمه: و او نامهای نیکویی دارد، پس به آنها بخوانیدش
نام‌ها و صفات تصریح شده در قرآن
خداوند به طور صریح با نام‌ها و صفات زیر در قرآن ذکر شده است:
آخذ • آخر • ابقی • احد • احسن‌الخالقین • احکم‌الحاکمین • ارحم‌الرّاحمین • اسرع‌الحاسبین • اشدّ • اعلی • اعلم • اقرب • اکرم • اله • اللّه • اوّل • اولی • اهل‌التّقوی • اهل‌المغفره • باری • باطن • بالغ • بدیع • بَرّ • بصیر • توّاب • جاعل • جامع • جبّار • حاسب • حافظ • حسیب • حفیظ • حفیّ • حق • حَکَم • حکیم • حلیم • حمید • حیّ • خادع • خالق • خبیر • خلّاق • خیر • خیرالحاکمین • خیرالرّاحمین • خیرالرّازقین • خیرالغافرین • خیرالفاتحین • خیرالفاصلین • خیرالماکرین • خیرالمنزلین • خیرالنّاصرین • خیرالوارثین • ذوالجلال والاکرام • ذوالرّحمه • ذوالطّول • ذوالعرش • ذوالفضل • ذوالقوّه • ذوالمعارج • ذوانتقام • ذوعقاب • ذومغفره • راد • رافِع • رئوف • ربّ • رحمن • رحیم • رزّاق • رفیع‌الدّرجات • رقیب • زارع • سریع‌الحساب • سریع‌العقاب • سلام • سمیع • سمیع‌الدّعاء • شاکر • شاهد • شدیدالعذاب • شدیدالعقاب • شدیدالمحال • شفیع • شکور • شهید • صادق • صمد • ظاهر • عالم • عالم‌الغیب • عالم‌الغیب والشّهاده • عزیز • عظیم • عفوّ • علّام‌الغیوب • علیم • علیّ • غافرالذنب • غالب • غفّار • غفور • غنیّ • فاعل • فاطر • فالق‌الاصباح • فالق‌الحبّ والنّوی • فتّاح • فعّال • قائم علی کلّ نفس • قابل‌التّوب • قادر • قاهر • قدّوس • قدیر • قریب • قوی • قهّار • قیّوم • کاشف • کافی • کبیر • کریم • کفیل • لطیف • مالک • مُبتَلی • مبین • متعال • متکبّر • متوفّی • متین • مجیب • مجید • محیط • محیی • مخزی‌الکافرین • مستعان • مُستَمِع • مصوّر • مُطَهّر • مقتدر • مقیت • مُلْتَحِد • ملک • ملیک • مُمِدّ • مُنتَقِم • مُنزِل • مُنَّزِل • مولی • مؤمن • موهن • مهلک • مهیمن • نصیر • نور • واحد • وارث • واسع • والی • ودود • وکیل • ولی • وهّاب • هادی
نام‌ها و صفات تصریح نشده
در «فرهنگ قرآن» اسماء و صفات غیرمصرّح در قرآن، که از افعال نسبت داده شده به خدا در قرآن انتزاع می‌شوند، مشروط به این‌که در بیان معصومان به آنها تصریح شده باشد یا در کتاب‌های کلامی از آنها بحث شده باشد، عبارتند از:۷ آمِر • بادئ • باسط • باطش • باعث • باقی • بانی • جازی • جلیل • حاشرالخلایق • حاکم • حامل • حنّان • خاذل • داحی • داعی • دلیل • ذارئ • ذاکر • رائی • راحم • رازق • راضی • رامی اصحاب‌الفیل • ساخط • ساقی • سالخ • سامع • شارع • شافی • شاق • صارف • ضارب‌الأمثال • طاحی‌الأرض • طامس عیون الأعداء • طاوی السّماء • عائد • عادل • عاصم • عافی • غضبان • فاتح • فاتق • فادی • فارض • فارق • فاصل • قائل‌الصّدق • قابض • قاسم • قاصم • قاضی • قاطع • کاتب‌الحسنات • کاره • کاسی • ماحی • ماد • ماهد • مُبارِک • مُبَدِّل • مُبدِی • مُبَشِّر • مُبْطِل • مُبَیِّن • مُتجاوِز • مُتَجلّی • مُتَقبّل‌الحسنات • مُتْقِن • مُتکلِّم • مُتَوَلّی • مُثْبِت • مُثَبّت • مُثیب • مُجازی • مُجلّی • مجیر • مُحاسِب • مُحبّ • مُحَبِّب • مُحَذِّر • مُحَرِّم • مُحسِن • مُحْصی • مُحِقّ الحق • مُحْکِم • مُختار • مُخَفِّف • مُخلِص • مُخَوِّف • مُدافِع • مُدَبّر • مُدْرک • مُدمِّر • مُذلّ • مُذَلِّل • مُذْهِب • مُرْتَضی • مُرْسی • مُرَکِّب • مُرید • مُزَّکی • مُزوِّج الحور • مُزَیِّن • مُسبِغ • مُستَجیب • مُستَغنی • مستوی علی‌العرش • مُسخِّر • مُسلِّط • مُسَلِّم • مُسْمِع • مُسَوّی • مُسیِّر • مُشتَری • مُصَرِّف • مُصطفی • مُصْلِح • مُصیب • مُضِلّ • مُطعِم • مُظْفِر • مُظَلِّل • مُظْهِر • مُعِدّ • مُعَذِّب • مُعَرِّف • مُعِزّ • مُعْطی • مُعْظِم • مُعَلِّم • مُعید • مُغْرِق فرعون • مُغْشِی • مغطِش اللیل • مُغْنی • مُفتی • مُفَجّر • مُفَصِّل • مُفَضِّل • مُفهِّم • مُقْبِر • مُقَدِّر • مُقدِّم • مُقرّ • مُقَرّب • مُقسِط • مُقَطِّع • مُقَلّب • مُقْنی • مُکثِّر • مُکْرِم • مُکَرِّم • مُکفِّرالسّیئات • مُکْمل‌الدّین • مُکوِّر • مُلْزِم • مُلْقی • مُلْهِم • مُلیّنُ‌الحدید • مُمَتِّع • مُمَحِّص • مُمْسِک • مُمَکِّن • مُمَهِّد • مُمیت • مُنادی • مَنّان • مُنْبِت • مُنْجِی • مُنْشِر • مُنْطِق • مُنْعِم • مُنْقِذ • مُنکِّس • مُوحی • مُوسِع • مُوَّفِّق • مُوفی • مُولِج • مُهین • مُیسّر • مُؤتی • مُؤخِّر • مُؤلِّف • نازع • ناسف‌الجبال • ناشر • ناظر • نافخ • ناهی • واجد • واضع • واهب
فهرست نامهای نیکوی خداوند
در جدول زیر ۹۹ نام خدا بنا بر سنت اسلام، که به نامهای نیکوی خداوند معروف‌اند، با ترجمه فارسی و معادل ابجد آنها آمده‌است.
بر سر بیشتر این نام‌ها اتفاق نظر است؛ هر چند که در مورد تعدادی از آنها همچنان اختلاف است.۸۹۱۰۱۱
شماره عربی فارسی ابجد
۱ الرحمن بخشاینده ۲۹۸
۲ الرحیم مهربان ۲۵۸
۳ الملک پادشاه ۹۰
۴ القدوس مقدس ۱۷۰
۵ السلام پاک و سلامتی بخش عالم ۱۳۱
۶ المؤمن اطمینان دهنده ۱۳۶
۷ المهیمن نگهدارنده ۱۴۵
۸ العزیز باشکوه ۹۴
۹ الجبار توانگر ۲۰۶
۱۰ المتکبر بسیار بزرگ ۶۶۲
۱۱ الخالق آفریننده ۷۳۱
۱۲ البارئ درست ۲۱۳
۱۳ المصور نگارگر، صورتگر ۳۳۶
۱۴ الغفار همیشه بخشاینده ۱۲۸۱
۱۵ القهار فروکاهنده ۳۰۶
۱۶ الوهاب نیک بخشاینده ۱۴
۱۷ الرزاق همیشه روزی دهنده ۳۰۸
۱۸ الفتاح گشاینده (پیروزکننده) ۴۸۹
۱۹ العلیم داناترین ۱۵۰
۲۰ القابض می‌راننده، بیرون کشنده جان‌ها ۹۰۳
۲۱ الباسط گستراننده، فراخ کننده روزی ۷۲
۲۲ الخافض پست کننده، خوار کننده ۱۴۸۱
۲۳ الرافع (به سوی خود) بالا برنده ۳۵۱
۲۴ المعز عزیزکننده ۱۱۷
۲۵ المذل خوارکننده ۷۷۰
۲۶ السمیع شنواترین ۱۸۰
۲۷ البصیر بیناترین ۳۰۲
۲۸ الحکم دادگر ۶۸
۲۹ العدل بینهایت عادل ۱۱۴
۳۰ اللطیف آن‌که بر بندگانش لطف دارد ۱۲۹
۳۱ الخبیر آگاه‌ترین ۸۱۲
۳۲ الحلیم بسیار بردبار ۸۸
۳۳ العظیم بی‌انتها ۱۰۲۰
۳۴ الغفور بسیار بخشاینده ۱۲۸۶
۳۵ الشکور بسیار سپاس‌گزار (پاداش دهنده بزرگ است مر عمل کوچک را) ۵۲۶
۳۶ العلی بلند مرتبه ۱۱۰
۳۷ الکبیر بزرگ‌ترین ۲۳۲
۳۸ الحفیظ نگهدارنده ۹۹۸
۳۹ المقیت خوراک دهنده ۵۵۰
۴۰ الحسیب شمارنده ۸۰
۴۱ الجلیل بسیار گرانقدر ۷۳
۴۲ الکریم بسیار بخشنده ۲۷۰
۴۳ الرقیب نگهبان، بیننده و آماده ۳۱۲
۴۴ المجیب پاسخگو ۵۵
۴۵ الواسع گسترده، پهناور ۱۳۷
۴۶ الحکیم فرزانه، بسیار خردمند ۷۸
۴۷ الودود دوست ۲۰
۴۸ المجید بسیار لایق ستایش (در ذات و صفات خود عظیم و نسبت به بندگان بسیار با خیر و احسان است) ۵۷
۴۹ الباعث برانگیزنده مردگان ۵۷۳
۵۰ الشهید بیننده ۳۱۹
۵۱ الحق راست، درست ۱۰۸
۵۲ الوکیل عهده دار همه امور بندگان و موجودات ۶۶
۵۳ القوی پرزور ۱۱۶
۵۴ المتین سخت (و نیز پاینده) ۵۰۰
۵۵ الولی دوست، یار و نگهبان ۴۶
۵۶ الحمید ستوده ۶۲
۵۷ المحصی شمارنده ۱۴۸
۵۸ المبدئ نخستین آفریننده ۵۶
۵۹ المعید بازگرداننده، دوباره زنده کننده ۱۲۴
۶۰ المحیی زندگی بخش، هستی بخش ۶۸
۶۱ الممیت می‌راننده، نابود کننده ۴۹۰
۶۲ الحی زنده ۱۸
۶۳ القیوم قائم به ذات (همه-آفریننده‌ای که کسی او را نیافرید)، پاینده ۱۴۶
۶۴ الواجد یابنده ۱۴
۶۵ الماجد بزرگوار ۴۸
۶۶ الواحد یکتای بی‌همتا ۱۹
۶۷ الاحد یگانه (خدایی جز او نیست) ۱۳
۶۸ الصمد بی‌نیاز ۱۳۴
۶۹ القادر توانا ۳۰۵
۷۰ المقتدر تعیین کننده (قضا و قدر)، فراتر ۷۴۴
۷۱ المقدم فراپیش کشنده ۱۸۴
۷۲ المؤخر فراپس دارنده، پس گذارنده چیزها و نهنده آنها بجای آنها ۸۴۶
۷۳ الأول نخستین، اول پدیدارکننده وجود ۳۷
۷۴ الأخر واپسین، آخر فناکننده موجود ۸۰۱
۷۵ الظاهر آشکار (پدیدار، هویدا)، همیشه پیروز ۱۱۰۶
۷۶ الباطن پنهان، همه دربرگیرنده ۶۲
۷۷ الوالی یگانه سرپرستی که همه ولایتها از اوست ۴۷
۷۸ المتعالی خود ستوده ۵۵۱
۷۹ البر نیکوترین ۲۰۲
۸۰ التواب همیشه توبه پذیر ۴۰۹
۸۱ المنتقم انتقام گیر ۶۳۰
۸۲ العفو درگذرنده (آمرزنده)، ناپدیدکننده گناهان ۱۵۶
۸۳ الرؤوف بسیار دلسوز و مهربان ۲۸۶
۸۴ مالک الملک فرمانروای جهان ۲۱۲
۸۵ ذوالجلال و الاکرام دارای شکوه و بخشش ۱۱۰۰
۸۶ المقسط عادل ۲۰۹
۸۷ الجامع گردآورنده ۱۱۴
۸۸ الغنی توانگر ۱۰۶۰
۸۹ المغنی بی‌نیاز کننده، بسنده ۱۱۰۰
۹۰ المانع بازدارنده ۱۶۱
۹۱ الضار آزار دهنده (این صفت تنها در احادیث یافت می‌شود) ۱۰۰۱
۹۲ النافع سودمند ۲۰۱
۹۳ النور روشنی ۲۵۶
۹۴ الهادی رهنما ۲۰
۹۵ البدیع سنجش ناپذیر، آفریننده ۸۶
۹۶ الباقی ماندگار و واگردان نشدنی (تغییر ناپذیر) ۱۱۳
۹۷ الوارث مالک نهایی تمام مخلوقات ۷۰۷
۹۸ الرشید راهنما، آموزگار و دانای بی‌خطا ۵۱۴
۹۹ الصبور شکیبا ۲۹۸
عموماً بر سر اغلب این نام‌ها با هم توافق دارند؛ هر چند که در مورد تعدادی از آنها همچنان اختلاف وجود دارد.۱۲۱۳۱۴
دیگر نامهای خدا در قرآن
نامهای دیگری برای خداوند در قرآن یافت می‌شود اما جزء لیست ۹۹ نام نیکوی معروف خداوند ذکر نشده است.
لیست زیر شامل نام‌هایی است که در لیست آن ۹۹ نام قرار ندارند.
شماره عربی فارسی برخی آیات ذکر شده
۱ المالک صاحب یا دارندهٔ هر چیز
۲ الملیک مالک همیشگی
۳ ذوالفضل العظیم دارای لطف و شان بیکران ۲:۱۰۵، ۳:۷۴، ۸:۲۹، ۵۷:۲۱، ۵۷:۲۹، ۶۲:۴
۴ ذو انتقام صاحب انتقام (منسوب به انتقام گیرنده) سوره آل‌عمران آیه ۴، سوره مائده آیه ۹۵، سوره ابراهیم آیه ۴۷
۵ شدید العقاب سخت کیفر (مجازات کنندهٔ شدید) سوره غافر آیه ۲۲
صوفیه
برای صوفیان باور به صدمین نام خدا از ارزش والایی برخوردار است. بنا بر باور آنان تنها در اثر شناخت تمام و کمال پروردگار می‌توان به این نام پی برد. آنها صدمین نام خداوند را اسم اعظم می‌گویند.۱۵
نام صدم
در برخی احادیث مذاهب شیعه و سنی گفته شده‌است که مهدی نام صدم را آشکار می‌کند.۱۶
اسماء نویسی
به نگارش اسماء حسنی با بکارگیری از صنعت مربعات و اعداد وفقی را بر پوست، کاغذ یا پارچه اسماء نویسی می‌گویند. این کار در دوران قاجار در ایران رواج داشت
اسماء حسنی
اسماء حُسنی را به ۳ گروه بخش کرده‌اند:
اسماء جمالی (۵۵ نام) برای کسب رحمت و روزی به کار می‌روند.
اسماء جلالی (۲۲ نام) برای ایجاد عداوت و از میان بردن حریف به کار می‌آیند.
اسماء مشترک (۲۲ نام) بسته به نیت، خاصیت هر دو گروه قبلی را دارند.۲
اعتقاد بر این است که یکی از اسامی خدا که بر کسی دانسته نیست اسم اعظم است. و با بر زبان آوردن آن هر خواستهٔ گوینده برآورده خواهد شد.
فهرست نامهای نیکوی خداوند
نوشتار اصلی: نامهای نیکوی خداوند
در احادیث از امام صادق روایت شده است :
«حق تعالی را نَود و نُه اسم می‌باشد که اگر کسی آنها را بر شمارد، وارد بهشت می‌شود و آن اسامی از این قرار است: الله، الإله، الواحد، الأحد، الصّمد، الأوّل، الآخر، السّمیع، البصیر، القدیر، القاهر، العلی، الأعلی، الباقی، البدیع، الباریء، الأکرم، الظّاهر، الباطن، الحی، الحکیم، العلیم، الحلیم، الحفیظ، الحقّ، الحسیب، الحمید، الحَفِی، الرّبّ، الرّحمن، الرّحیم، الذّاری، الرّازق، الرّقیب، الرّؤوف، الرّائی، السّلام، المؤمن، المهیمن، العزیز، الجبّار، المتکبّر، السید، السبوح، الشهید، الصّادق، الصانع، الطّاهر، العدل، العَفُوّ، الغفور، الغنی، الغیاث، الفاطر، الفرد، الفتّاح، الفالق، القدیم، الملک، القدّوس، القوی، القریب، القیوم، القابض، الباسط، قاضی الحاجات، المجید، المولی، المنّان، المحیط، المبین، المقیت، المصوّر، الکریم، الکبیر، الکافی، کاشف الضّر، الوتر، النّور، الوهاب، النّاصر، الواسع، الودود، الهادی، الوفی، الوکیل، الوارث، البرّ، الباعث، التّواب، الجلیل، الجواد، الخبیر، الخالق، خیر النّاصرین، الدّیان، الشکور، العظیم، اللطیف، الشافی.»۳۴
تعداد اسما
اسمای الهی در نود و نه اسم مذکور منحصر نیست، بلکه برای خداوند نامهای زیادی در روایاتی از بزرگان شیعه و سنی و اهل تصوف ذکر گردیده است. در برخی موارد تا هزار و یک اسم مقدّس ذکر شده و در برخی دیگر چهار هزار اسم مبارک است.۵
اشاره به وجود نامهای نیکو در قرآن
در آیات زیر به وجود نامهای نیکو برای خداوند اشاره شده است:۶
قرآن سوره طه - آیه ۸: الله لا اله الّا هو له الاسماء الحسنی
ترجمه: او خداییست که نیست جز او خدایی، همان‌که دارای نامهای نیکوست
قرآن سوره اعراف - آیه ۱۸۰: و لله الاسماء الحسنی فدعوه بها
ترجمه: و او نامهای نیکویی دارد، پس به آنها بخوانیدش
نام‌ها و صفات تصریح شده در قرآن
خداوند به طور صریح با نام‌ها و صفات زیر در قرآن ذکر شده است:
آخذ • آخر • ابقی • احد • احسن‌الخالقین • احکم‌الحاکمین • ارحم‌الرّاحمین • اسرع‌الحاسبین • اشدّ • اعلی • اعلم • اقرب • اکرم • اله • اللّه • اوّل • اولی • اهل‌التّقوی • اهل‌المغفره • باری • باطن • بالغ • بدیع • بَرّ • بصیر • توّاب • جاعل • جامع • جبّار • حاسب • حافظ • حسیب • حفیظ • حفیّ • حق • حَکَم • حکیم • حلیم • حمید • حیّ • خادع • خالق • خبیر • خلّاق • خیر • خیرالحاکمین • خیرالرّاحمین • خیرالرّازقین • خیرالغافرین • خیرالفاتحین • خیرالفاصلین • خیرالماکرین • خیرالمنزلین • خیرالنّاصرین • خیرالوارثین • ذوالجلال والاکرام • ذوالرّحمه • ذوالطّول • ذوالعرش • ذوالفضل • ذوالقوّه • ذوالمعارج • ذوانتقام • ذوعقاب • ذومغفره • راد • رافِع • رئوف • ربّ • رحمن • رحیم • رزّاق • رفیع‌الدّرجات • رقیب • زارع • سریع‌الحساب • سریع‌العقاب • سلام • سمیع • سمیع‌الدّعاء • شاکر • شاهد • شدیدالعذاب • شدیدالعقاب • شدیدالمحال • شفیع • شکور • شهید • صادق • صمد • ظاهر • عالم • عالم‌الغیب • عالم‌الغیب والشّهاده • عزیز • عظیم • عفوّ • علّام‌الغیوب • علیم • علیّ • غافرالذنب • غالب • غفّار • غفور • غنیّ • فاعل • فاطر • فالق‌الاصباح • فالق‌الحبّ والنّوی • فتّاح • فعّال • قائم علی کلّ نفس • قابل‌التّوب • قادر • قاهر • قدّوس • قدیر • قریب • قوی • قهّار • قیّوم • کاشف • کافی • کبیر • کریم • کفیل • لطیف • مالک • مُبتَلی • مبین • متعال • متکبّر • متوفّی • متین • مجیب • مجید • محیط • محیی • مخزی‌الکافرین • مستعان • مُستَمِع • مصوّر • مُطَهّر • مقتدر • مقیت • مُلْتَحِد • ملک • ملیک • مُمِدّ • مُنتَقِم • مُنزِل • مُنَّزِل • مولی • مؤمن • موهن • مهلک • مهیمن • نصیر • نور • واحد • وارث • واسع • والی • ودود • وکیل • ولی • وهّاب • هادی
نام‌ها و صفات تصریح نشده
در «فرهنگ قرآن» اسماء و صفات غیرمصرّح در قرآن، که از افعال نسبت داده شده به خدا در قرآن انتزاع می‌شوند، مشروط به این‌که در بیان معصومان به آنها تصریح شده باشد یا در کتاب‌های کلامی از آنها بحث شده باشد، عبارتند از:۷ آمِر • بادئ • باسط • باطش • باعث • باقی • بانی • جازی • جلیل • حاشرالخلایق • حاکم • حامل • حنّان • خاذل • داحی • داعی • دلیل • ذارئ • ذاکر • رائی • راحم • رازق • راضی • رامی اصحاب‌الفیل • ساخط • ساقی • سالخ • سامع • شارع • شافی • شاق • صارف • ضارب‌الأمثال • طاحی‌الأرض • طامس عیون الأعداء • طاوی السّماء • عائد • عادل • عاصم • عافی • غضبان • فاتح • فاتق • فادی • فارض • فارق • فاصل • قائل‌الصّدق • قابض • قاسم • قاصم • قاضی • قاطع • کاتب‌الحسنات • کاره • کاسی • ماحی • ماد • ماهد • مُبارِک • مُبَدِّل • مُبدِی • مُبَشِّر • مُبْطِل • مُبَیِّن • مُتجاوِز • مُتَجلّی • مُتَقبّل‌الحسنات • مُتْقِن • مُتکلِّم • مُتَوَلّی • مُثْبِت • مُثَبّت • مُثیب • مُجازی • مُجلّی • مجیر • مُحاسِب • مُحبّ • مُحَبِّب • مُحَذِّر • مُحَرِّم • مُحسِن • مُحْصی • مُحِقّ الحق • مُحْکِم • مُختار • مُخَفِّف • مُخلِص • مُخَوِّف • مُدافِع • مُدَبّر • مُدْرک • مُدمِّر • مُذلّ • مُذَلِّل • مُذْهِب • مُرْتَضی • مُرْسی • مُرَکِّب • مُرید • مُزَّکی • مُزوِّج الحور • مُزَیِّن • مُسبِغ • مُستَجیب • مُستَغنی • مستوی علی‌العرش • مُسخِّر • مُسلِّط • مُسَلِّم • مُسْمِع • مُسَوّی • مُسیِّر • مُشتَری • مُصَرِّف • مُصطفی • مُصْلِح • مُصیب • مُضِلّ • مُطعِم • مُظْفِر • مُظَلِّل • مُظْهِر • مُعِدّ • مُعَذِّب • مُعَرِّف • مُعِزّ • مُعْطی • مُعْظِم • مُعَلِّم • مُعید • مُغْرِق فرعون • مُغْشِی • مغطِش اللیل • مُغْنی • مُفتی • مُفَجّر • مُفَصِّل • مُفَضِّل • مُفهِّم • مُقْبِر • مُقَدِّر • مُقدِّم • مُقرّ • مُقَرّب • مُقسِط • مُقَطِّع • مُقَلّب • مُقْنی • مُکثِّر • مُکْرِم • مُکَرِّم • مُکفِّرالسّیئات • مُکْمل‌الدّین • مُکوِّر • مُلْزِم • مُلْقی • مُلْهِم • مُلیّنُ‌الحدید • مُمَتِّع • مُمَحِّص • مُمْسِک • مُمَکِّن • مُمَهِّد • مُمیت • مُنادی • مَنّان • مُنْبِت • مُنْجِی • مُنْشِر • مُنْطِق • مُنْعِم • مُنْقِذ • مُنکِّس • مُوحی • مُوسِع • مُوَّفِّق • مُوفی • مُولِج • مُهین • مُیسّر • مُؤتی • مُؤخِّر • مُؤلِّف • نازع • ناسف‌الجبال • ناشر • ناظر • نافخ • ناهی • واجد • واضع • واهب
فهرست نامهای نیکوی خداوند
در جدول زیر ۹۹ نام خدا بنا بر سنت اسلام، که به نامهای نیکوی خداوند معروف‌اند، با ترجمه فارسی و معادل ابجد آنها آمده‌است.
بر سر بیشتر این نام‌ها اتفاق نظر است؛ هر چند که در مورد تعدادی از آنها همچنان اختلاف است.۸۹۱۰۱۱
شماره عربی فارسی ابجد
۱ الرحمن بخشاینده ۲۹۸
۲ الرحیم مهربان ۲۵۸
۳ الملک پادشاه ۹۰
۴ القدوس مقدس ۱۷۰
۵ السلام پاک و سلامتی بخش عالم ۱۳۱
۶ المؤمن اطمینان دهنده ۱۳۶
۷ المهیمن نگهدارنده ۱۴۵
۸ العزیز باشکوه ۹۴
۹ الجبار توانگر ۲۰۶
۱۰ المتکبر بسیار بزرگ ۶۶۲
۱۱ الخالق آفریننده ۷۳۱
۱۲ البارئ درست ۲۱۳
۱۳ المصور نگارگر، صورتگر ۳۳۶
۱۴ الغفار همیشه بخشاینده ۱۲۸۱
۱۵ القهار فروکاهنده ۳۰۶
۱۶ الوهاب نیک بخشاینده ۱۴
۱۷ الرزاق همیشه روزی دهنده ۳۰۸
۱۸ الفتاح گشاینده (پیروزکننده) ۴۸۹
۱۹ العلیم داناترین ۱۵۰
۲۰ القابض می‌راننده، بیرون کشنده جان‌ها ۹۰۳
۲۱ الباسط گستراننده، فراخ کننده روزی ۷۲
۲۲ الخافض پست کننده، خوار کننده ۱۴۸۱
۲۳ الرافع (به سوی خود) بالا برنده ۳۵۱
۲۴ المعز عزیزکننده ۱۱۷
۲۵ المذل خوارکننده ۷۷۰
۲۶ السمیع شنواترین ۱۸۰
۲۷ البصیر بیناترین ۳۰۲
۲۸ الحکم دادگر ۶۸
۲۹ العدل بینهایت عادل ۱۱۴
۳۰ اللطیف آن‌که بر بندگانش لطف دارد ۱۲۹
۳۱ الخبیر آگاه‌ترین ۸۱۲
۳۲ الحلیم بسیار بردبار ۸۸
۳۳ العظیم بی‌انتها ۱۰۲۰
۳۴ الغفور بسیار بخشاینده ۱۲۸۶
۳۵ الشکور بسیار سپاس‌گزار (پاداش دهنده بزرگ است مر عمل کوچک را) ۵۲۶
۳۶ العلی بلند مرتبه ۱۱۰
۳۷ الکبیر بزرگ‌ترین ۲۳۲
۳۸ الحفیظ نگهدارنده ۹۹۸
۳۹ المقیت خوراک دهنده ۵۵۰
۴۰ الحسیب شمارنده ۸۰
۴۱ الجلیل بسیار گرانقدر ۷۳
۴۲ الکریم بسیار بخشنده ۲۷۰
۴۳ الرقیب نگهبان، بیننده و آماده ۳۱۲
۴۴ المجیب پاسخگو ۵۵
۴۵ الواسع گسترده، پهناور ۱۳۷
۴۶ الحکیم فرزانه، بسیار خردمند ۷۸
۴۷ الودود دوست ۲۰
۴۸ المجید بسیار لایق ستایش (در ذات و صفات خود عظیم و نسبت به بندگان بسیار با خیر و احسان است) ۵۷
۴۹ الباعث برانگیزنده مردگان ۵۷۳
۵۰ الشهید بیننده ۳۱۹
۵۱ الحق راست، درست ۱۰۸
۵۲ الوکیل عهده دار همه امور بندگان و موجودات ۶۶
۵۳ القوی پرزور ۱۱۶
۵۴ المتین سخت (و نیز پاینده) ۵۰۰
۵۵ الولی دوست، یار و نگهبان ۴۶
۵۶ الحمید ستوده ۶۲
۵۷ المحصی شمارنده ۱۴۸
۵۸ المبدئ نخستین آفریننده ۵۶
۵۹ المعید بازگرداننده، دوباره زنده کننده ۱۲۴
۶۰ المحیی زندگی بخش، هستی بخش ۶۸
۶۱ الممیت می‌راننده، نابود کننده ۴۹۰
۶۲ الحی زنده ۱۸
۶۳ القیوم قائم به ذات (همه-آفریننده‌ای که کسی او را نیافرید)، پاینده ۱۴۶
۶۴ الواجد یابنده ۱۴
۶۵ الماجد بزرگوار ۴۸
۶۶ الواحد یکتای بی‌همتا ۱۹
۶۷ الاحد یگانه (خدایی جز او نیست) ۱۳
۶۸ الصمد بی‌نیاز ۱۳۴
۶۹ القادر توانا ۳۰۵
۷۰ المقتدر تعیین کننده (قضا و قدر)، فراتر ۷۴۴
۷۱ المقدم فراپیش کشنده ۱۸۴
۷۲ المؤخر فراپس دارنده، پس گذارنده چیزها و نهنده آنها بجای آنها ۸۴۶
۷۳ الأول نخستین، اول پدیدارکننده وجود ۳۷
۷۴ الأخر واپسین، آخر فناکننده موجود ۸۰۱
۷۵ الظاهر آشکار (پدیدار، هویدا)، همیشه پیروز ۱۱۰۶
۷۶ الباطن پنهان، همه دربرگیرنده ۶۲
۷۷ الوالی یگانه سرپرستی که همه ولایتها از اوست ۴۷
۷۸ المتعالی خود ستوده ۵۵۱
۷۹ البر نیکوترین ۲۰۲
۸۰ التواب همیشه توبه پذیر ۴۰۹
۸۱ المنتقم انتقام گیر ۶۳۰
۸۲ العفو درگذرنده (آمرزنده)، ناپدیدکننده گناهان ۱۵۶
۸۳ الرؤوف بسیار دلسوز و مهربان ۲۸۶
۸۴ مالک الملک فرمانروای جهان ۲۱۲
۸۵ ذوالجلال و الاکرام دارای شکوه و بخشش ۱۱۰۰
۸۶ المقسط عادل ۲۰۹
۸۷ الجامع گردآورنده ۱۱۴
۸۸ الغنی توانگر ۱۰۶۰
۸۹ المغنی بی‌نیاز کننده، بسنده ۱۱۰۰
۹۰ المانع بازدارنده ۱۶۱
۹۱ الضار آزار دهنده (این صفت تنها در احادیث یافت می‌شود) ۱۰۰۱
۹۲ النافع سودمند ۲۰۱
۹۳ النور روشنی ۲۵۶
۹۴ الهادی رهنما ۲۰
۹۵ البدیع سنجش ناپذیر، آفریننده ۸۶
۹۶ الباقی ماندگار و واگردان نشدنی (تغییر ناپذیر) ۱۱۳
۹۷ الوارث مالک نهایی تمام مخلوقات ۷۰۷
۹۸ الرشید راهنما، آموزگار و دانای بی‌خطا ۵۱۴
۹۹ الصبور شکیبا ۲۹۸
عموماً بر سر اغلب این نام‌ها با هم توافق دارند؛ هر چند که در مورد تعدادی از آنها همچنان اختلاف وجود دارد.۱۲۱۳۱۴
دیگر نامهای خدا در قرآن
نامهای دیگری برای خداوند در قرآن یافت می‌شود اما جزء لیست ۹۹ نام نیکوی معروف خداوند ذکر نشده است.
لیست زیر شامل نام‌هایی است که در لیست آن ۹۹ نام قرار ندارند.
شماره عربی فارسی برخی آیات ذکر شده
۱ المالک صاحب یا دارندهٔ هر چیز
۲ الملیک مالک همیشگی
۳ ذوالفضل العظیم دارای لطف و شان بیکران ۲:۱۰۵، ۳:۷۴، ۸:۲۹، ۵۷:۲۱، ۵۷:۲۹، ۶۲:۴
۴ ذو انتقام صاحب انتقام (منسوب به انتقام گیرنده) سوره آل‌عمران آیه ۴، سوره مائده آیه ۹۵، سوره ابراهیم آیه ۴۷
۵ شدید العقاب سخت کیفر (مجازات کنندهٔ شدید) سوره غافر آیه ۲۲
صوفیه
برای صوفیان باور به صدمین نام خدا از ارزش والایی برخوردار است. بنا بر باور آنان تنها در اثر شناخت تمام و کمال پروردگار می‌توان به این نام پی برد. آنها صدمین نام خداوند را اسم اعظم می‌گویند.۱۵
نام صدم
در برخی احادیث مذاهب شیعه و سنی گفته شده‌است که مهدی نام صدم را آشکار می‌کند.۱۶
اسماء نویسی
به نگارش اسماء حسنی با بکارگیری از صنعت مربعات و اعداد وفقی را بر پوست، کاغذ یا پارچه اسماء نویسی می‌گویند. این کار در دوران قاجار در ایران رواج داشت